EY en PwC in gesprek met young profs: ‘Er heerst een cultuur van hard werken’

‘En nu weer doorwerken!’ was de titel van een opinie die Roy Gorter op deze site schreef over de werkdruk onder jonge accountants. Die prikkelde zo dat EY en PwC over dat thema wilden doorpraten. “Het is lastig om te zeggen dat je vandaag op tijd naar huis gaat.”

Rob Lelieveld, voorzitter accountantsbestuur en bestuurslid van EY Nederland, ontving in Den Haag vijf young professionals, waaronder Gorter (Q Accountants & Belastingadviseurs).

Die schreef zijn opinie naar aanleiding van onderzoek van Nyenrode Business Universiteit en NBA Young Profs. Daaruit bleek dat jonge accountants in het drukke seizoen gemiddeld zestig uur per week werken en studeren. De hoge werkdruk die zij ervaren kan bedreigend zijn voor hun professioneel-kritische instelling en daarmee voor de kwaliteit van hun werk. Gorter vond dat er weinig inhoudelijke reacties kwamen op dat rapport. “Ook alleen wijzen naar automatisering als middel voor het verlichten van de druk is niet geloofwaardig.”

Verkeken op hoeveelheid werk

Lelieveld erkent “volmondig” het bestaan van werkdruk, om daarna de achtergrond ervan te schetsen. “Hoe we ermee omgaan is ook voor ons een enorm dilemma. In Nederland kennen we, en dat is maar goed ook, een enorme strenge toezichthouder in de AFM. Die kijkt niet alleen naar de output, maar ook naar hoe je als accountantskantoor daadwerkelijk in control bent.”

Dezelfde AFM heeft aangegeven dat de kwaliteit van de dossiers omhoog moet, aldus Lelieveld. “Tegelijkertijd hebben we wereldwijd unieke rotatieregels ingevoerd, waarbij we ons hebben verkeken op de hoeveelheid werk die dat met zich meebrengt. Die transitie is enorm geweest. Al met al leidt dat ertoe dat er veel meer uren zijn gemaakt dan de bedoeling is. Daardoor zie je dat jonge accountants sneller het beroep verlaten. Het helpt daarbij ook niet dat de beeldvorming van het vak soms wat negatief is.”

Motivatie anders dan vroeger

De EY-bestuurder schetst vijf mogelijke maatregelen. “Meer mensen aannemen, mensen langer behouden, capaciteit afstemmen, innovatie en beter samenwerken in high performing-teams. Dat laatste vraagt coaching on the job, zodat je efficiënter kunt werken en de werkdruk verlichten.”

‘Jongeren willen niet meer per se partner worden. De motivatie is anders dan tien à twintig jaar geleden.’

Volgens Gorter speelt echter ook de cultuur parten. “Jongeren willen niet meer per se partner worden. De motivatie is anders dan tien à twintig jaar geleden. Daarmee wordt in de branche onvoldoende rekening gehouden.” Inghwa Hengefeld, als partner betrokken bij de oprichting van de EY Young Professionals Board, stelt dat het gaat om ‘satisfactie’. “Wat wil je bereiken? Hoe wil je het beste uit jezelf halen? Dat is een heel persoonlijke keuze. Het is als accountantskantoor een uitdaging om dat per persoon goed te doen.”

Verwachtingen

Er zijn meer dingen in het leven dan hard werken, brengt Gorter naar voren. “Maar als je hard wilt werken en je haalt daar je plezier uit, dan moet dat ook kunnen.” Andersom geldt dat echter ook, stelt Jeffrey Kyenkyenhene, bestuurslid van de NBA Young Profs. “Ik merk wel dat er verwachtingen zijn als je bij de big four werkt. Dat je niet altijd om vijf à zes uur de deur dicht kan doen. Er heerst een cultuur van hard werken. Maanden hard werken, vakantie, weer maanden hard werken en maar doorgaan. Het is lastig om te zeggen dat je vandaag op tijd naar huis gaat. En hebben we als big four dit probleem niet zelf gecreëerd? Want we werken met veel flexibele krachten, terwijl er ook wordt gesproken over mensen langer behouden en aantrekken.” Lelieveld: “We werken bij voorkeur niet met contracters vanwege het mogelijke effect op de kwaliteit, maar zoeken heil in het beter afstemmen van de werkzaamheden op de beschikbare mensen.”

Afscheid van klanten

Daarbij schuwt EY volgens Lelieveld harde maatregelen niet. “Werkdruk verlagen staat bij ons op nummer één. Dat betekent ook dat we van klanten afscheid nemen die hun eigen dossiers niet op orde hebben en die niet willen verbeteren. Daar halen teams minder plezier uit en je loopt het risico dat de kwaliteit dan ook minder is.” EY is inmiddels zover om zulke harde keuzes te maken, stelt Lelieveld. “Het blijft een dilemma, want je bent gehecht aan die klanten, maar we zetten toch die stappen.” Waar komt die klant dan terecht, wil Diane den Dunnen-Nout, ook NBA Young Profs-bestuurslid, weten. “Dan verschuift het probleem naar een ander kantoor.” Lelieveld: “Dat klopt. Dat is ook een dilemma. Als bestuur moeten wij keer op keer die afweging maken, maar wat ons betreft staat het belang van onze medewerkers daarbij voorop.

Debbie Buschgens en Leslie Knaap, beiden lid van de Young Professional Board Assurance van EY, zien dat een verandering gaande is. “Partners zijn aan het veranderen. Ze moeten wel, ook doordat er vanuit de board aandacht is voor het onderwerp.” Den Dunnen-Nout: “Voor een deel komt het probleem voort uit verantwoordelijkheidsgevoel. Je wilt een product waar je honderd procent achter staat. Dan ben je geneigd maar door te gaan.”

Werkdruk verlaagt controlekwaliteit

Is werkdruk van invloed op de kwaliteit van de audit, wil Kyenkyenhene weten. Lelieveld: “Ja, daarvan ben ik van overtuigd. Als je geen moment van reflectie hebt, maar alleen maar aan het hollen bent, gaat dat ten koste van de kwaliteit.

‘Als je geen moment van reflectie hebt, maar alleen maar aan het hollen bent, gaat dat ten koste van de kwaliteit.’

Als je rust creëert in een team leidt dat tot een extra teamversnelling en wordt het werk als beter ervaren.” Knaap: “Als je twaalf uur op een dag werkt houd je dat wellicht een week vol, maar uiteindelijk komt dat ten goede aan niemand. Niet ten goede aan het accountantskantoor en ook niet aan het thuisleven.”

PwC: werkdruk lastig begrip

Agnes Koops-Aukes, voorzitter PwC Accountants en net aangetreden als bestuurslid, ontving drie young professionals voor overleg over het thema: naast Gorter en Kyenkyenhene ook NBA Young Profs-bestuurslid Wendy Groot. “We hebben, met de wetgeving rondom het wisselen van accountant en de focus op kwaliteit, veel meer uren bij onze klanten gemaakt”, aldus Koops-Aukes. Als hele accountancypraktijk hebben we onder druk gestaan en werkdruk hoort daar ook bij. Maar werkdruk is ook best een lastig begrip. Dat kun je uitleggen als lange werkdagen maken, maar ook als stress en onzekerheid.”

Volgens Koops-Aukes gaat het met die werkdruk langzaam de goede kant op. “We waren ook zoekende: doen we het goede? En hoe kunnen we nieuwe klanten verrassen? Maar we constateerden af en toe ook wel dat we een traject niet helemaal juist hadden aangepakt. Ook daar krijg je stress van.”

Het zijn intensieve jaren geweest, stelt zij, maar inmiddels heeft PwC programma’s opgezet om meer grip op processen te krijgen. “We moeten bezien hoe we dat werk minder intensief krijgen. We zijn daar volop mee bezig, maar dat is geen quick fix.” Dat beaamt Kyenkyenhene. “Is werkdruk soms ook niet druk maken om zaken waarover je je eigenlijk niet druk hoeft te maken?” Koops-Aukes: “Ook die druk is in feite reëel. Zeker in het begin van je carrière weet je niet altijd zeker of je het goed doet.”

Voorbeeldgedrag

De kersverse PwC-bestuurder vindt voorbeeldgedrag belangrijk. “Als je aan het begin van de dag eerst je kind naar school moet brengen of eerst wilt hardlopen, dan moet dat kunnen. Dat soort keuzes moeten wij als bestuursleden ook laten zien in ons gedrag.”

Volgens Groot gaat het om de output. “Het maakt niet uit hoeveel uren je draait, als je je project maar oplevert.” Koops-Aukes: “Zo ver zijn we nog niet, maar daar moet het wel heen. De eerste stap voor ons is flexibiliteit in hoe je jouw uren inzet. Dat is al een hele cultuurverandering. Ook omdat je met een klant te maken hebt en de accountant daar vaak ook zichtbaar wil zijn.”

‘Het maakt niet uit hoeveel uren je draait, als je je project maar oplevert.’

Om ruimte te maken in de planning zegt ook PwC vaker ‘nee’ tegen klanten. “Bij ons is dat een programma, Client Selectivity. Je kunt gewoon niet alles oppakken”, aldus Koops-Aukes. “Als onze tijd schaars is en onze mensen zo hard werken, moet je ergens een lijn trekken. Dat hebben we bijvoorbeeld bij bepaalde gemeenten gedaan. Of bij klanten die stelselmatig hun input slecht opleveren. Maar het blijft lastig, als accountant ‘nee’ zeggen. Soms is er een persoonlijke band. Eigenlijk zeg je tegen de cliënt dat de verkering uit gaat. Maar dat soort keuzes moeten we maken, in het belang van onze mensen.”

Ook volgens Koops-Aukes kijken jongeren die bij PwC aan de slag zijn anders tegen de wereld aan. “Ze zijn veel kritischer. Ze vragen ‘hoe past dit werk in mijn privéleven?’. Werk en privé moeten in balans zijn. En dus moeten wij ook over die balans nadenken.”

‘Ik vind het heel deprimerend als we bij wijze van spreken geld moeten meenemen naar een opdracht.’

PwC kent een laag verloop van veertien procent. “In deze business is dat netjes”, zegt Cato Schaminée-Dalenoord (hoofd Human Capital Assurance bij PwC). “Sinds vijf a zes jaar is dat nog nooit zo laag geweest. Het cijfer is ook niet hoger of lager bij starters en mensen die drie tot zes jaar in dienst zijn. En ook nauwelijks hoger of lager bij verschillende businessunits.”

Prijsdruk

Tot slot komt het thema prijsdruk op tafel. In hoeverre is dat van invloed op de werkdruk? “Ik vind het heel deprimerend als we bij wijze van spreken geld moeten meenemen naar een opdracht”, stelt Koops-Aukes. “Dat kan gewoonweg niet. Het risicoprofiel van de opdracht wordt dan ook hoger. Het is niet aan je team uit te leggen. Ik vind het ook niet uit te leggen als je klant continu door slecht aanleveren uit de planning loopt. Daar mogen we kritischer op zijn. Dat is uiteindelijk ook in het belang van de klant zelf en in het belang van de maatschappij.”

Bron: https://www.accountant.nl/artikelen/2018/7/ey-en-pwc-in-gesprek-met-young-profs-er-heerst-een-cultuur-van-hard-werken/